De impact van AI op merkbescherming

Zelfs als u nooit gebruik maakt van ChatGPT, Microsoft CoPilot of een vergelijkbare technologie, is de kans groot dat u regelmatig met Artificial Intelligence (‘AI’) in aanraking komt.  Denk aan chatbots van webshops die leren op basis van de antwoorden, de gezichtsherkenning op Schiphol of het invullen van een CAPTCHA test (waarmee mens van computer wordt onderscheiden) waarmee u de AI van de website in kwestie traint. Ook humanoïde robots, zelfrijdende auto’s en technologie die medische diagnoses stelt zijn voorbeelden waar AI deel vanuit maakt.  

De vraag is in hoeverre AI en andere nieuwe technologieën impact hebben op de bescherming van uw intellectuele eigendomsrechten. Dit artikel gaat in op enkele aspecten van AI in het kader van merkbescherming.

Het uitgangspunt van het merkenrecht is dat een teken over onderscheidend vermogen dient te beschikken om voor merkbescherming in aanmerking te komen. Het teken mag geen soortnaam of generieke aanduiding zijn. Bovendien mag het niet de waren of diensten waarvoor het wordt aangevraagd of gebruikt beschrijven. De inschrijving als merk van dergelijke tekens zal worden geweigerd. 

Er kan wel een inschrijving worden verkregen door aan een niet onderscheidend merk een onderscheidend (beeld)element toe te voegen. In dat geval wordt bescherming verkregen voor het merk in totaliteit en kan (slechts) worden opgetreden tegen het jonger gebruik van een teken dat met de uitvoeringswijze van het merk overeenstemt. Er wordt geen exclusieve bescherming verkregen op soortaanduidingen. De beschermingsomvang van een dergelijk merk is daarmee beperkt. 

Interessant punt in het verlengde hiervan is de merkbescherming van door AI gegenereerde inhoud. Hoe zit het als ChatGPT wordt gevraagd een merk te bedenken of een logo te creëren? In 2023 werden er al rechtszaken aangespannen over auteursrecht op AI-gegenereerde afbeeldingen, zoals Naruto v. Slater en Zarya of the Dawn Letter, Mona Awad, Tremblay et al v. OpenAI, Inc., en een claim van Paul Tremblay tegen ChatGPT. Ook was er de rechtszaak tussen Scarlett Johansson en OpenAI. In 2024 kende een rechtbank in China zelfs auteursrecht toe aan een door AI gemaakte afbeelding.

De vraag of een teken door AI of door een mens is ontwikkeld heeft geen invloed op de beoordeling door BOIP of EUIPO of een teken voor merkbescherming in aanmerking komt. Wanneer het teken aan de vereisten voor merkbescherming voldoet en er geen bezwaar wordt gemaakt door houders van oudere rechten, zal het merk worden geregistreerd.  

Bij door AI gegenereerde merken is het van belang om rekening te houden met mogelijke oudere rechten van anderen. AI baseert nieuwe inhoud op trainingsdatasets. Die kunnen oudere merken, auteursrechtelijkbeschermde werken of andere eerdere rechten bevatten. Wanneer het door AI ontwikkelde merk overeenstemt met die oudere rechten en u het gebruikt of registreert voor soortgelijke producten en/of diensten waardoor de consument in verwarring raakt, kan diegene bezwaar maken tegen het gebruik en/of de registratie. Voordat u een door AI ontwikkeld merk gaat gebruiken en/of registreren, is het daarom aan te raden om eerst te onderzoeken of het merk beschikbaar is. 

Technologie gedreven mogelijkheden voor portefeuillebeheer 

Wanneer u beschikt over een (of meerdere) merkregistratie(s), is het van belang om uw rechten die voortvloeien uit de registraties te handhaven door merkinbreuk tijdig te signaleren en daar passend tegen op te treden. Merkinbreuk kan ook plaatsvinden via allerlei kanalen zoals webpagina’s, domeinnamen, apps of social media.  

AI heeft geleid tot de introductie- en verbetering van de mogelijkheden voor het snel en efficiënt opsporen van allerlei varianten van merkinbreuk.  

Via onze bewakingsdienst die ziet op de merkenregisters wordt u tijdig geïnformeerd over de jongere aanvraag van overeenstemmende merken en kunt u in voorkomend geval tijdig actie nemen tegen die aanvragen. Mede met behulp van algoritmes maakt Novagraaf een voorselectie van de gesignaleerde merkaanvragen, waardoor aanvragen van merken die geen inbreuk maken worden gefilterd zodat u tijd bespaart bij de beoordeling van signaalberichten. 

AI biedt bovendien mogelijkheden voor het automatiseren van detectie van merkinbreuk op internet en het daarop handhaven. Onze dienst Online Brand Protection monitort verschillende kanalen op het internet (apps, domeinnamen, online marktplaatsen, onlineadvertenties, social media en web content) voor u en handhaaft automatisch op basis van op voorhand vastgestelde criteria. 

Vastlegging op de blockchain 

Voor de bescherming van creaties die nadrukkelijk niet openbaar dienen te worden gemaakt, zoals bedrijfsgeheimen of nieuwe ontwerpen, kunt u gebruik maken van vastlegging via blockchain. Daarmee verschaft u zich voor hetgeen met behulp van blockchain is vastgelegd een bewijspositie. En kunt u bijvoorbeeld bewijs leveren van het bestaan van uw (auteursrechtelijk beschermd) werk op een bepaalde datum. De blockchain technologie biedt ook een uitkomst voor het opslaan en verzamelen van gebruiksbewijs van uw merk. 

Novagraaf biedt een totaaloplossing voor beschikbaarheidsonderzoek, het registreren van merken, het signaleren van en optreden tegen merkinbreuk en kan u helpen met de vastlegging van documenten op de blockchain. Voor meer informatie over de mogelijkheden of advies kunt u terecht bij uw consultant of neemt u hier contact met ons op. Abonneer op onze nieuwsbrief Perspectives om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws.

Dit artikel is geschreven door Megan Creemers, werkzaam op ons kantoor in Amsterdam.