Scarlett Johansson vs. OpenAI: Een vooruitblik op een mogelijke juridische strijd

U stelt een vraag aan een AI-chatbot en de stem die antwoord geeft, klinkt wel heel erg bekend. Het overkwam de Amerikaanse actrice en zangeres Scarlett Johansson die haar eigen stem erin terughoorde. De AI-chatbot functie is ontwikkeld door OpenAI. Dit is de organisatie achter AI-modellen zoals ChatGPT. 

De stem van Johansson is voor velen een bekende stem door onder meer de rol die zij speelde in films als Black Widow, Captain America, Her en Jungle Book. Recent heeft OpenAI in een presentatie de nieuwe voice assistant functie onthuld. Een van de stemopties, genaamd Sky, klonk heel erg als de stem van een van de personages die Johansson speelde in de film ‘Her’. Johansson is hier absoluut niet over te spreken en heeft afgelopen maand dan ook gedreigd om juridische stappen te zetten jegens OpenAI. Saillant detail: vorig jaar heeft Johansson een aanbod van OpenAI om haar stem te mogen gebruiken afgewezen. 

De wet van Californië verbiedt het ongeoorloofde gebruik van iemands ‘naam, stem, handtekening, foto of beeltenis’ voor doeleinden van ‘het adverteren of verkopen, of het verzoeken om aankoop van producten, koopwaar, goederen of diensten’. Doorgaans wordt dit recht ingeroepen door publieke figuren en erkent het vermogen om iemands identiteit te controleren. Beroemdheden hebben in de USA een ruim recht op hun privacy, zodat zij zich kunnen distantiëren van bepaalde doelen die commerciële bedrijven nastreven. Als OpenAI zonder haar toestemming gebruikt gemaakt heeft van haar stem, dan vormt dit mogelijk een inbreuk op haar rechten met betrekking tot het ongeoorloofd gebruik van haar gelijkenis. De belangrijkste juridische kwestie in deze zaak is de vraag of het recht op publiciteit en privacy hier is geschonden. 

Daarnaast kan er ook een beroep gedaan worden op de schending van het auteursrecht. Hier is sprake van als OpenAI gepubliceerde werken van Johansson rechtstreeks hebben gesampled en het AI-model hiermee getraind hebben om de stem van de voice assistant functie te creëren. Het bedrijf beweert hierover echter dat zij niet haar stem hebben gebruikt. De stem zou namelijk afkomstig zijn van een andere professionele actrice. Het is volgens OpenAI nooit de bedoeling geweest om de stem van Johansson na te bootsen en OpenAI geeft aan dat ze haar stem slechts ter inspiratie hebben genomen. 

In het verleden zijn er ook vergelijkbare rechtszaken geweest over het gebruik van iemands stem. Bijvoorbeeld de zaak Midler v. Ford uit 1988, waarbij Ford Motor Company werd aangeklaagd door de zangeres omdat ze hen ervan beschuldigde in een reclame een stem te hebben gebruikt die te veel leek op haar stem, ondanks dat zij hun aanbod om in de reclamespot te zingen had afgewezen. In dit geval oordeelde de rechtbank dat de toe-eigening van de stem van Midler door Ford een onrechtmatige daad was op grond van Californische publiciteitswetten.  

Het dreigement van Scarlet Johansson om juridische stappen te ondernemen tegen OpenAI is een indicatie van groeiende spanningen rondom privacy, persoonlijkheidsrechten en de toepassing van AI-technologie. Zonder toestemming gebruik maken van iemands stem is naar Amerikaans recht niet toegestaan. Maar bij een AI gegenereerde stem ligt dit lastiger. Dit conflict speelt zich af in de Verenigde Staten waar de mate van bescherming ook nog per staat kan verschillen. Gezien deze spanningen is het niet ondenkbaar dat er binnenkort nieuwe regelgeving komt op dit gebied. De uitkomst van een eventuele rechtszaak tussen OpenAI en Scarlett Johansson zal waarschijnlijk ook grote invloed hebben op toekomstige gevallen waarin AI en persoonsgegevens een rol spelen.  

Meer weten? Spreek met uw Novagraaf consultant of neem hieronder contact met ons op. Abonneer op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws!

Dit artikel is geschreven door Lisanne De Vries, werkzaam op de afdeling Knowledge Management op ons kantoor in Amsterdam.