Geografische aanduidingen EU in de schijnwerpers

Onderhandelaars van het Europees Parlement en de Raad van de EU hebben een politiek akkoord bereikt over de aanpassing van de regelgeving inzake de EU-geografische aanduidingen voor landbouwproducten, wijnen en gedistilleerde dranken. Het resultaat is één enkele verordening voor landbouwproducten, levensmiddelen, wijnen en gedistilleerde dranken. Florence Chapin schetst de gevolgen.

Geografische aanduidingen beschermen productnamen die verwijzen naar productiekenmerken of kwaliteitsniveaus of reputatie welke verbonden zijn aan een specifiek productiegebied. In de EU worden beschermde oorsprongsbenamingen (BOB's) en beschermde geografische aanduidingen (BGA's) gebruikt voor landbouw- en wijnproducten, terwijl geografische aanduidingen (GA's) worden gebruikt voor gedistilleerde dranken.    

Op 1 oktober 2023 zijn er 3.552 namen geregistreerd in het kader van de regeling: 1.656 namen van wijnen, 1.634 namen van voedingsmiddelen en landbouwproducten en 262 namen van gedistilleerde dranken. In februari 2024 zal de EU-Commissie de 3 500e geografische aanduiding registreren.    

Hervorming van geografische aanduidingen in de EU   

De nieuwe verordening heeft tot doel de hoge voedselkwaliteit en -normen van de EU te versterken en ervoor te zorgen dat cultureel, gastronomisch en lokaal erfgoed behouden blijft en als authentiek wordt gecertificeerd binnen de EU en in de rest van de wereld. 

Enkele belangrijke veranderingen van deze nieuwe verordening zijn;  

• vereenvoudigde inschrijvingsprocedure om de wachttijd tussen aanvraag en inschrijving te verkorten,    
• betere bescherming van GA's online 
• versterkte rol voor producentengroeperingen, en   
• de mogelijkheid om duurzaamheidscriteria op te nemen in de specificaties.    

Daarnaast zijn de verschillende regels met betrekking tot procedures en bescherming van geografische aanduidingen van de EU samengevoegd voor de drie sectoren (levensmiddelen, wijn en gedistilleerde dranken), wat resulteert in één vereenvoudigde procedure voor de registratie van geografische aanduidingen voor aanvragers uit de EU en andere landen. Dit eenvoudigere wettelijke kader, in combinatie met kortere registratietermijnen, moet de aantrekkelijkheid van de systemen voor producenten vergroten, met name in landen met minder geografische aanduidingen. 

Na de invoering van de verordening mag de termijn voor het onderzoeken van aanvragen voor registratie en wijziging van GA-specificaties niet langer zijn dan zes maanden. Er is echter een mogelijkheid om deze termijn met vijf maanden te verlengen als de aanvraag onvolledig is. 

Gevolgen voor bestaande GA's   

De nieuwe regels zullen de bescherming versterken van GA-producten die worden gebruikt als ingrediënten in verwerkte producten, evenals van GA-producten die online worden verkocht. De nieuwe verordening beschermt ook de namen van producten met GA's in het domeinnaamsysteem en verplicht de EU-lidstaten om domeinnamen die inbreuk maken op een GA op hun grondgebied te blokkeren.    

Voordelen voor producentenorganisaties    

Deze overeenkomst is erop gericht om producentenverenigingen een grotere rol te geven door lidstaten in staat te stellen erkende producentenverenigingen meer bevoegdheden en verantwoordelijkheden te geven. Daarnaast beoogt de overeenkomst bestaande bepalingen over producentenorganisaties die al erkend zijn in bepaalde lidstaten, te handhaven, terwijl andere lidstaten de vrijheid behouden om hun eigen nieuwe erkenningssysteem op te zetten.    

Duurzame praktijken   

Een andere vooruitgang in deze overeenkomst betreft de erkenning van duurzame praktijken. Voor landbouwproducten en wijnen kunnen producentenverenigingen duurzaamheidspraktijken overeenkomen die verder gaan dan de Europese of nationale normen. Producentenverenigingen kunnen deze praktijken, indien van toepassing, presenteren in duurzaamheidsrapporten.  

Een producentengroepering kan zelfs beslissen om bepaalde duurzame praktijken verplicht te stellen voor haar producten. In dat geval moeten deze worden vermeld in de productspecificaties. Producenten kunnen ook vrijwillig een duurzaamheidsverslag schrijven dat door de Europese Commissie wordt gepubliceerd.    

Producenten met een geografische aanduiding van de EU kunnen hun acties op het gebied van ecologische, economische of sociale duurzaamheid, waaronder dierenwelzijn, promoten. De tekst die door de medewetgevers is aangenomen, bevat een lijst van duurzame praktijken om producenten aan te moedigen deze toe te passen. Deze praktijken zullen producenten helpen om natuurlijke hulpbronnen en plattelandseconomieën beter te beschermen, lokale plantenvariëteiten en dierenrassen te behouden, het landschap van het productiegebied in stand te houden en het dierenwelzijn te verbeteren.    

Wie is verantwoordelijk voor de toekenning van geografische aanduidingen van de EU?   

In het kader van deze overeenkomst is besloten dat de Europese Commissie haar exclusieve bevoegdheid behoudt om GA's te onderzoeken en dat het Europees Bureau voor Intellectuele Eigendom (EUIPO) alleen technische ondersteuning biedt op louter administratieve basis (bijvoorbeeld waarschuwingssysteem en registerbeheer).    

Naleving van geografische aanduidingen blijft de verantwoordelijkheid van de EU-lidstaten, met inbegrip van toezicht op het juiste gebruik van geregistreerde aanduidingen en het voorkomen van frauduleuze productie, verkoop en gebruik van Europese geografische aanduidingen. De Commissie behoudt haar rol bij het registreren, wijzigen en annuleren van alle registraties.  

Wanneer gaan de nieuwe regels voor geografische aanduidingen in de EU van kracht?   

Deze overeenkomst bevat veel veelbelovende doelstellingen, wat voordelen oplevert voor plattelandseconomieën, en het gastronomisch erfgoed van de EU wereldwijd beschermt. De datum van inwerkingtreding moet nog worden bevestigd. 

We zullen de invoering van de nieuwe verordening blijven volgen om u op de hoogte te houden van de ingangsdatum. Abonneer nu op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven. Voor meer informatie over EU geografische aanduidingen en handelsmerkbescherming kunt u spreken met uw Novagraaf consultant of neem hieronder contact met ons op.  

Florence Chapin is een Frans en Europees merkengemachtigde gespecialiseerd in IE-bescherming voor wijn en landbouwproducten.