Individuele merken, Certificeringsmerken en Normaal gebruik

Sinds maart 2019, na de implementatie van de Uniemerkenrichtlijn, kennen wij in het Benelux merkenrecht drie verschillende soorten merken. Het Individueel merk, de meest voorkomende variant, wordt gebruikt om de producten of diensten van een specifieke onderneming te onderscheiden van die van andere bedrijven op de markt.  

Daarnaast kennen wij de zogenaamde niet-individuele merken, te splitsen in het Collectief Merk en het Certificeringsmerk. Collectieve merken zijn merken die leden van een vereniging kunnen onderscheiden van waren en diensten die worden aangeboden door partijen die geen lid zijn van de vereniging. Certificeringsmerken worden gebruikt om aan te geven dat producten of diensten voldoen aan vastgestelde normen of specificaties die zijn vastgelegd in de richtlijnen die door de merkhouder zijn opgesteld.  

Gebruiksplicht 

Aan elk geldig merk worden formele eisen gesteld, ook certificeringsmerken moeten aan formele criteria voldoen. Wil u zich op uw merkregistratie beroepen, dan is het van belang dat u het merk normaal hebt gebruikt voor de producten en diensten waarvoor het merk is ingeschreven. Wanneer de houder van een merkregistratie zijn merk gedurende een aaneengesloten periode van vijf jaar of langer niet heeft gebruikt, is de registratie voor doorhaling vatbaar. Het blijkt geregeld dat het vaststellen van normaal gebruik van certificeringsmerken niet eenvoudig is, omdat het gezien de aard van het merk anders is dan het vaststellen van normaal gebruik van individuele merken. 

Een individueel merk wordt normaal gebruikt wanneer het merk wordt gebruikt voor de waren of diensten om afzet te vinden of te behouden, met uitsluiting van symbolisch gebruik. Om te beoordelen of er sprake is van normaal gebruik van een individueel merk overeenkomstig de wezenlijke functie, moet rekening worden gehouden met alle relevante factoren, waaronder de kenmerken van de betrokken markt en de aard van de door het merk beschermde waren of diensten. 

Het verschil tussen de individuele merken en de certificeringsmerken, is dat certificeringsmerken aangeven dat de merkhouder garandeert dat de producten of diensten aan bepaalde kenmerken voldoen. Een voorbeeld kan zijn dat een bepaald product op een bepaalde manier is geproduceerd of aan specifieke kwaliteitseisen voldoet. In principe kunnen alle denkbare kenmerken op deze manier worden gecertificeerd, met uitzondering van de geografische herkomst van deze producten of diensten. Voor een certificeringsmerk geldt verder dat iedereen houder van een certificeringsmerk kan zijn. Echter is een belangrijke voorwaarde dat de houder van het certificeringsmerk niet zelf de producten of diensten levert. Dit is een wezenlijk verschil met een individueel merk. Een ander verschil is dat bij de aanvraag van een certificeringsmerk een reglement over het gebruik van het merk en toezicht op naleving van de voorwaarden moet worden ingediend. 

Wil de houder van een certificeringsmerk het merk normaal gebruiken, dan kan de houder het best een voldoende objectieve positie innemen. Het gebruiksreglement, dat de houder moet indienen bij de aanvraag van het certificeringsmerk, bepaalt welke (rechts)personen het merk kunnen gebruiken en aan welke vereisten ze daarbij moeten voldoen. Deze (rechts) personen, dienen het certificeringsmerk normaal te gebruiken om te kunnen spreken van normaal gebruik van een certificeringsmerk.  

Een belangrijk arrest in het kader van normaal gebruik van een individueel merk ten opzichte van een certificeringsmerk is het arrest Gözze/VBB. In dit arrest van het Hof van Justitie werd geoordeeld dat het aanbrengen van een individueel merk als certificeringsmerk op waren niet kan worden beschouwd als gebruik daarvan als merk dat onder het begrip ‘normaal gebruik’ valt.  

Meer in het bijzonder, wanneer het relevante publiek een individueel merk opvat als een teken dat ertoe strekt de samenstelling of de kwaliteit van de waren of diensten te certificeren, zonder evenwel de consument te garanderen dat de waren of diensten afkomstig zijn van één enkele onderneming onder het toezicht waarvan zij worden vervaardigd of geleverd en die bijgevolg verantwoordelijk is voor de kwaliteit van deze waren of diensten, is het gebruik van dit teken niet in overeenstemming met de functie van aanduiding van de commerciële herkomst en kan daarmee niet worden gezien als normaal gebruik van een individueel merk. Het zou in dit geval gepaster zijn om dergelijk merk als certificeringsmerk te hebben geregistreerd. 

Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen of wilt u graag weten hoe uw merk het best beschermd wordt? Onze Novagraaf consultants zijn altijd bereid om u te helpen in het registratieproces van uw intellectuele eigendommen, of om u nader te informeren over deze rechtsgebieden. Neem hieronder contact met ons op en abonneer op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van belangrijke gebeurtenissen.  

Dit artikel is geschreven door Abdelkhalek Haddou, hij is werkzaam op de afdeling Frontline op ons kantoor in Amsterdam.