Namaak: De rol van Intellectueel Eigendomsrecht in de Modewereld

Namaak is een wereldwijd probleem dat al decennialang bestaat. De mode-industrie is geregeld slachtoffer van de namaakproblematiek. Gelukkig biedt het intellectuele eigendomsrecht verschillende opties om uw merk en product te waarborgen in de strijd tegen namaak. Het is belangrijk dat bedrijven zich bewust zijn van deze dreiging en zich hierbij goed laten adviseren. Door technologische ontwikkelingen is het namelijk mogelijk dat binnen 24 uur na introductie, uw unieke kledinglijn bij uw concurrent in de rekken hangt of wordt aangeboden op online marktplaatsen. 

Bij namaak mode wordt vaak gedacht aan namaak van luxe tassen van slechte kwaliteit met het label ‘’made in China,’’ die te koop staan op online marktplaatsen. Het probleem is echter groter. Namaak kleding is vandaag de dag ook te vinden in de digitale mode wereld en zelfs bij bekende modewinkels die opereren binnen de fast-fashion industrie.  

Zo lanceerde een modebedrijf uit het Verenigd Koninkrijk binnen 24 uur na de lancering van de luxe Yeezy-collectie van beroemdheden Kim Kardashian en Kanye West, een collectie met kledingstukken die bijna niet te onderscheiden was van de Yeezy-collectie, voor minder dan 20 dollar.  

Mode en intellectueel eigendomsrecht zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In dit artikel bespreekt Frédérique Verweij de verschillende aspecten van intellectuele eigendomsrechten die mode-items bescherming kunnen bieden. 

Hoe kunt u uw merk beschermen tegen namaak mode? 

Het intellectuele eigendomsrecht biedt tal van mogelijkheden. Met behulp van het merkenrecht kan onder meer een naam, logo, kleur, of onderscheidende (3D-)vorm beschermd worden. Een voorbeeld hiervan is het bedrijf Airwair dat Dr. Martensschoenen op de markt brengt. Airwair is houder van het woordmerk (‘Dr. Martens’), beeldmerk (Dr. Martens-logo), positiemerk (gele stiksels) en een vormmerk (Jadon-model). Door middel van haar positiemerk op het gele stiksel van de Dr. Martens schoen heeft Airwair de verkoop van de soortgelijke schoen met een geel stiksel van Van Haren kunnen staken. 

Ook merkhouder PUMA heeft vorig jaar nog succesvol opgetreden tegen de verkoop van imitatie PUMA producten op basis van haar merkrechten. Een vrouw en een man uit Venlo probeerden namaak kleding afkomstig uit Turkije met het Puma merkteken erop te verkopen via Facebook en Marktplaats. De rechtbank oordeelde dat er sprake was van merkinbreuk. 

Een ander voorbeeld van een juridische strijd is die van het bekende merk Lacoste tegen Hema. Lacoste kon op basis van haar merkrechten succesvol optreden tegen Hema. De verkoop van een hemdje met gestileerde krokodillen erop werd door de rechter verboden. 

Kortom, het merkenrecht is een belangrijk wapen in de strijd tegen namaak kleding. De grens tussen inspiratie en imitatie is hierbij soms grijs gebied waarover verschillende standpunten zijn in te nemen. Zo hebben Adidas en H&M 24 jaar lang met elkaar gestreden over de verkoop van work-out kleding met twee strepen. H&M trok uiteindelijk aan het langste eind.  

Auteursrechtelijke uitdagingen met betrekking tot spijkerbroeken 

In de mode-industrie is veel geprocedeerd over de auteursrechtelijke bescherming van spijkerbroeken. Kledingstukken zullen niet altijd auteursrechtelijke bescherming genieten. Een trui, shirt, jurk of spijkerbroek zijn algemeen gangbare kledingstukken die al jarenlang het straatbeeld bepalen. Een kledingstuk dat algemeen gangbaar is, zal niet altijd voldoen aan de eisen van originaliteit en creativiteit die de basis vormen voor auteursrechtelijke bescherming. Een ander struikelblok is de auteursrechtelijke beschermde grens: een stijl, mode of trend kan in beginsel niet auteursrechtelijk beschermd worden. 

Het modellenrecht en namaak mode 

Tot slot het modellenrecht. Een mode-item kan beschermd worden door het modelrecht indien het nieuw is en een eigen karakter heeft. Door het lobbyen van de mode-industrie bij de Europese wetgever is ‘terme de grace’ in het modellenrecht geïntroduceerd. Dit houdt in dat de houder van een model zijn depot ook kan verrichten binnen twaalf maanden nadat het model bekend is gemaakt. Op deze manier kan beoordeeld worden of een mode-item succesvol is in de markt, zonder dat het de nieuwheid schaadt en dus zonder dat het kosten van registratie met zich meebrengt. 

In de praktijk blijken soms complicaties wanneer op basis van een modelrecht wordt opgetreden tegen namaak. De geldigheidstoets en de inbreuktoets van het modelrecht zijn niet altijd duidelijk en de beschermingsduur is vaak te kort om de investering terug te verdienen. Samengevat kan worden gesteld dat het intellectuele eigendomsrecht verschillende mogelijkheden biedt om uw mode-items te beschermen.  

Onze consultants hebben veel ervaring in de kledingbranche en de designindustrie en adviseren u graag. Spreek met uw Novagraaf consultant of neem hieronder contact met ons op. Abonneer nu op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van recente ontwikkelingen.  

Dit artikel is geschreven door Frédérique Verweij, ze is werkzaam op ons kantoor in Amsterdam als junior associate.