Rechtbank in China kent auteursrecht toe aan AI afbeelding

Het debat over de rechtmatigheid van door AI gegenereerde werken duurt voort. Velen lijken het eens te zijn dat nieuwe technologieën de manier waarop wij creativiteit benaderen aanzienlijk verandert. Wat betreft het auteursrecht, heerst toch wel het idee dat men terughoudend mag zijn met het toekennen van auteursrechtelijke bescherming aan door AI gegenereerde werken. Toch klinkt er ook een ander geluid, dat in dit geval terug te leiden is naar de Beijing Internet Court (BIC).  

De zaak Li v. Liu gaat over een auteursrechtelijke inbreuk door het online delen van met AI gegenereerde afbeeldingen. In dit geschil gebruikte meneer Li het programma Stable Diffusion om een afbeelding van een tienermeisje te genereren. Hiervoor moest hij verschillende prompts invoeren om zo zijn gewenste afbeelding te krijgen. Mevrouw Liu heeft vervolgens de afbeelding gevonden en zelf online gebruikt, zonder verwijzing naar Li en ook zonder hem te compenseren. Volgens Li heeft Liu ook zijn watermerk weggehaald. Hij wilde daarom dat Liu zich zou verontschuldigen, hem zou compenseren en de foto zou verwijderen van haar website. Volgens Li zou Liu namelijk inbreuk hebben gemaakt op zijn auteursrecht op de afbeelding. 

Werkbegrip 

De BIC begint bij de vraag of de afbeelding aangemerkt kan worden als werk in auteursrechtelijke zin. Met andere woorden, of het kan worden gezien als een vorm van literatuur, kunst of wetenschap; of het origineel is; of het in een bepaalde (waarneembare) vorm is vervat; en of er sprake is van een intellectuele prestatie. Volgens de rechter is de afbeelding een intellectuele prestatie van Li, omdat hij keuzemogelijkheden had bij het invoeren van de prompts in Stable Diffusion. Dit maakt de afbeelding dan ook origineel. De rechter concludeert dat de afbeelding in de categorie fine art uit artikel 4 van de Auteurswet in China past, waarmee het binnen de reikwijdte valt van het auteursrecht. 

Op zoek naar de rechthebbende 

Vervolgens komt de rechter toe aan de vraag wie rechthebbende is op dit werk. In lijn met de heersende gedachte, overweegt de rechtbank dat de uitvinder van het model al is uitgesloten. Hij had namelijk geen intentie om die specifieke afbeelding te genereren en bovendien bevatten de algemene voorwaarden van Stability AI een clausule waarin de mogelijke rechten op de gegenereerde content worden afgestaan. Wegens de creatieve keuzes die Li heeft gemaakt bij het gebruik van dit model, wordt hij aangemerkt als rechthebbende. Zijn rechten zijn volgens de rechter dan ook geschonden nu Liu de afbeelding zonder toestemming of compensatie heeft gedeeld. Dit is namelijk in strijd met artikel 54 van de Chinese Auteurswet. Liu wordt veroordeeld tot het aanbieden van haar excuses via haar online account, als ook het betalen van 500 yuan aan Li. 

Geen wereldwijde consensus 

Deze uitspraak contrasteert de aanpak van andere jurisdicties. Uit Zarya of the Dawn, bijvoorbeeld, volgt dat het United States Copyright Office (USCO) meent dat het invoeren van prompts niet voldoende is voor auteurschap als de details van de afbeelding niet van tevoren voorspeld kunnen worden. Auteursrecht is daarmee volgens USCO uitgesloten.  

De BIC komt tot een andere conclusie. Het valt in ieder geval op dat de USCO leidt met de vraag naar de (menselijke) auteur, terwijl de BIC leidt met de toepassing van het werkbegrip. Het lijkt erop dat het in de VS lastiger zal zijn om auteursrecht of auteursrechtelijke inbreuk te claimen in deze context. Hieruit blijkt dat er (nog) geen algemene consensus bestaat over de toekenning van een juridische status aan door AI gegenereerde werken. 

Omdat dit een uitspraak is in eerste instantie, is het mogelijk dat dit oordeel in hoger beroep wordt verworpen. Het blijft in ieder geval een opvallende uitspraak: de BIC creëert een breuk met de traditionelere opvattingen over AI en auteursrecht. Het moet nog blijken of AI gegenereerde afbeeldingen ook in andere landen dezelfde juridische status verkrijgen. In de zoektocht naar een evenwichtig balans tussen juridische bescherming en technologische ontwikkeling is het namelijk onvermijdelijk dat nieuwe precedenten worden geschapen. Wij houden deze ontwikkeling in ieder geval goed in de gaten.  

Abonneer op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in deze en andere zaken. Indien u vragen heeft over dit onderwerp, spreek dan met uw Novagraaf consultant of neem hieronder contact met ons op. 

Dit artikel is geschreven door Valerie Annan, werkzaam op ons kantoor in Amsterdam op de Knowledge Management afdeling.