Twee ruziënde kampen, één domeinnaam

De afgelopen weken stonden in het teken van de Tweede Kamerverkiezingen, en de perikelen rondom de daaropvolgende formatie. De keuze was dit jaar reuze: er deed een recordaantal van maar liefst 37 partijen mee aan de verkiezingen. Een van de nieuwkomers was de partij Vrij en Sociaal Nederland (VSN), die zes maanden na oprichting uit elkaar spatte. Er vond een afsplitsing binnen de partij plaats, wat leidde tot een dispuut over de domeinnaam 'vrijensociaal.nl'. De voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag heeft in een recente uitspraak geoordeeld over deze zaak. Loretta Dashorst geeft een toelichting op de uitspraak en domeinnaambeheer.

Achtergrond van de zaak

VSN is op 9 september 2020 opgericht en gebruikte vanaf het moment van haar oprichting de domeinnaam ‘vrijensociaal.nl’ voor haar website. Deze domeinnaam is blijkens informatie van de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) geregistreerd op 13 augustus 2020. In januari 2021 heeft de partij te maken gehad met bestuursperikelen die leidden tot een afsplitsing.

In het ene kamp zat partijvoorzitter Anna Zeven met Willem Engel, bekend van de beweging Viruswaarheid. In het andere kamp zat VSN-lijsttrekker Bas Filippini. Op 2 februari leverden Bas Filippini en Anna Zeven bij de Kiesraad allebei een eigen kieslijst in. De Kiesraad besloot voor een opsplitsing te kiezen en zo ontstonden Lijst 30 met Anna Zeven als lijsttrekker en VSN met Bas Filippini als lijsttrekker.

Lijst 30 bleef echter ook nog steeds de naam VSN, en de domeinnaam ‘vrijensociaal.nl’ gebruiken. De afgesplitste leden en aanhangers van Lijst 30 hadden namelijk de hand weten te leggen op de benodigde gegevens van het domein dat VSN gebruikte. Met die gegevens konden zij een redirect-link instellen naar de website van Lijst 30. VSN heeft als reactie hierop een kort geding gestart om te vorderen dat Lijst 30 het domein aan haar overdraagt.

Juridisch kader domeinnamen

De websites van politieke partijen zijn vooral tijdens de verkiezingen van groot belang. Een niet bereikbare website kan ertoe leiden dat de (zwevende) kiezer de website van een concurrerende partij raadpleegt en voor die concurrerende partij kiest.  

Iedere website start met een domeinnaam. Een domeinnaam is als het ware een adres op het internet. Er bestaat niet zoiets als een ‘domeinnaamrecht’. Je krijgt geen eigendom over de domeinnaam, maar door deze te registreren verkrijg je voor een bepaalde tijd een exclusief gebruiksrecht op die domeinnaam. Je kunt het ook zien als een abonnement, waarvoor periodiek een betaling moet worden gedaan.

Domeinnamen zijn opgebouwd uit verschillende niveaus: het second level domein (de door de domeinnaam houder zelfgekozen naam) en het topleveldomein (de extensie, bijvoorbeeld .nl of .com). De topleveldomeinen worden uitgegeven door de Amerikaanse organisatie Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN). Deze organisatie houdt toezicht op het systeem van domeinnamen en waarborgt de stabiliteit en veiligheid daarvan. De toewijzing van topleveldomeinen is door het ICANN gedelegeerd aan registries: deze instanties beheren de verschillende topleveldomeinen. Het Nederlandse topleveldomein (.nl) wordt beheerd door de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN).

Omdat er geen speciale wettelijke regels over domeinnamen zijn, geeft een registratie verder geen bijzondere rechten. De enige feitelijke bescherming is dat een ander niet exact dezelfde domeinnaam kan registreren, omdat een domeinnaam slechts één keer kan worden uitgegeven. Let wel: een ander kan er wel voor kiezen dezelfde naam met een ander topleveldomein te registreren, bijvoorbeeld .eu of .com, of in de domeinnaam een koppelteken te gebruiken of een toevoeging te plaatsen.  

Geschillen over domeinnamen

In het algemeen worden domeinnamen toegewezen volgens het principe "wie het eerst komt, die het eerst maalt". Het komt echter vaak voor dat er conflicterende belangen zijn. Meestal gaat het hierbij om merkhouders of rechthebbenden op een handelsnaam die hun merk of handelsnaam als domeinnaam willen registreren en erachter komen dat een ander hen, al dan niet met slechte bedoelingen, voor is geweest.

De instanties die de domeinnamen uitgeven controleren niet of een domeinnaam inbreuk maakt op merk- of handelsnaamrechten. De rechthebbende zal zelf met de domeinnaamhouder moeten onderhandelen of een procedure moeten starten om op basis van zijn merk en/of handelsnaam de domeinnaam op te eisen. Om daarin te slagen, moet wel aan de vereisten voor merk- of handelsnaaminbreuk worden voldaan. Als iemand bijvoorbeeld 'novagraaf.biz' als domeinnaam heeft aangevraagd maar deze voor diensten gebruikt die niet soortgelijk zijn aan juridische dienstverlening, dan is er geen sprake van merkinbreuk en kan deze domeinnaam dus niet worden opgeëist.

Naast de gang naar de rechter bestaan er ook geschillenprocedures die specifiek op domeinnamen zijn gericht, zoals de Uniform Dispute Resolution Policy (UDRP) procedure, de geschillenregeling voor .nl domeinnamen, de Alternative Dispute Resolution (ADR) procedure en de Notice and Take Down (NTD) procedure.

De beoordeling

De voorzieningenrechter heeft in de zaak van VSN tegen Lijst 30 geoordeeld dat bewezen is dat de bestuurders van Lijst 30 bij 'lijst30.nl' betrokken zijn en dat de domeinnaam van VSN hiernaar is doorgelinkt via een redirect-link. Daarom acht de voorzieningenrechter dat er genoeg aanleiding is om een vordering tot het verlenen van volledige medewerking aan overdracht van de domeinnaam toe te wijzen. VSN wordt dus in het gelijk gesteld en zal haar domeinnaam weer terugkrijgen.

Conclusie

Deze uitspraak benadrukt dat juist omdat domeinnamen onderdeel zijn van uw Intellectueel Eigendom, het belangrijk is om zorgvuldig om te gaan met het beheer. Beoordeel de door u gewenste domeinnamen niet alleen vanuit marketingperspectief maar ook vanuit een juridisch perspectief. Het kan soms wenselijk zijn om verschillende topleveldomeinen aan te vragen om daarmee de mogelijkheid dat derden de domeinnaam aanvragen te blokkeren. Daarnaast kunt u uw positie op internet verstevigen door actief op te treden tegen het gebruik van domeinnamen die overeenstemmen met uw merk.

Wilt u meer weten over de diensten van Novagraaf met betrekking tot domeinnamen? Wij vertellen u graag meer over het beheer, de bescherming of technische aspecten van domeinnamen.

Loretta Dashorst werkt in het Amsterdamse kantoor van Novagraaf.