Merkrechtelijke uitdagingen in de digitale Metaverse
Met de opkomst van technologie ervaren jongere generaties de realiteit van een complex landschap waarbij het fysieke en digitale leven naast elkaar bestaan. Wat begon met wekelijkse statusupdates via Hyves, Facebook en Twitter, is geëvolueerd tot een digitaal georiënteerde levensstijl. Een van de nieuwste digitale trends is de Metaverse. Koen de Winder bespreekt wat de Metaverse is, en belicht de juridische kwesties die kunnen spelen voor merkhouders.
Hoewel de term Metaverse vaak wordt gebruikt om één digitale wereld aan te geven, is de Metaverse in feite een overkoepelende term om alle digitale werelden te beschrijven. In een digitale wereld zijn gebruikers in staat om op talloze manieren met elkaar in contact te komen en te communiceren, gamen, samen te werken, te winkelen en de wereld te verkennen zonder ook maar één stap uit huis te hoeven zetten. Gebruikers betreden deze wereld door middel van een avatar. Een avatar is een digitale representatie van een gebruiker. Deze kan de vorm aannemen van een 3D-model, een 2D-icoon of zelfs een op tekst gebaseerd personage.
Binnen Metaverse komen merken veelvuldig voor. Zo zijn er digitale producten te koop die gebruikt kunnen worden in een wereld om iets te bouwen of die bijvoorbeeld als attribuut in een videospel kunnen worden gebruikt. Ook is het mogelijk om digitale kleding aan te schaffen om je avatar een nieuw uiterlijk te geven. Hoewel de Metaverse nog in ontwikkeling is, heeft het in een aantal sectoren al voet aan de grond gekregen. De gamingindustrie is bijvoorbeeld toonaangevend in het ontwikkelen van in-game aankopen voor digitale producten, zoals kleding voor het karakter waarmee gespeeld kan worden.
Veel merkhouders investeren flink om te zorgen dat hun digitale producten verkrijgbaar zijn in de Metaverse. Ze verkopen non-fungible tokens (NFT’s) die kunnen worden gebruikt als ‘sleutels’ om toegang te verlenen tot exclusieve inhoud of evenementen. Zo konden gebruikers van het online spel Fortnite een digitaal muziekevenement bijwonen van de Amerikaanse rapper Travis Scott. Via NFT’s kunnen digitale producten ook onderling worden overgedragen in de digitale wereld, waardoor handel van producten mogelijk wordt.
Juridische kwesties in de digitale Metaverse
Doordat deze digitale producten vrij verhandeld kunnen worden, spelen zich in de digitale wereld een aantal juridische vraagstukken af. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als een partij digitale merkproducten in de Metaverse gaat verhandelen? Kan een merkhouder optreden tegen deze digitale namaakproducten op basis van de bestaande registratie voor fysieke producten?
In de Metabirkin zaak was de vraag aan de orde of Hermès kon optreden tegen een digitale Hermès tas die door een derde in de Metaverse werd verhandeld. Dit was één van de eerste beslissingen waarbij een merkinbreukanalyse werd toegepast op digitale producten geauthenticeerd door NFT’s. De belangrijkste juridische vraag was of digitale producten geauthenticeerd door NFT’s, een ongeoorloofd gebruik van een beschermde merkregistratie voor fysieke producten kan opleveren, en dus merkinbreuk kunnen vormen. Veelzeggend is dat Hermès nog geen van haar artikelen als digitale producten had verkocht (al dan niet geauthenticeerd door NFT's). Zij betoogde echter dat de "MetaBirkins"-collectie haar plannen om de NFT-markt te betreden en te profiteren van de bekende reputatie van de Birkin-tas doorkruiste.
Een Europees parallel kan worden getrokken met de beslissing die de rechtbank van Rome enkele maanden eerder heeft gegeven in de zaak Juventus Football Club s.p.a. tegen Blockeras s.r.l. (Docket nr. 32072/2022, IE-kamer van de rechtbank van Rome, 20/07/2022). In deze zaak verkocht een derde een partij digitale kaarten waarop Christian Vieri, een bekende Italiaanse voetballer, in een Juventus-shirt was afgebeeld. Juventus heeft haar merk ingeschreven voor onder meer digitale producten, waardoor zij op basis van haar merkregistratie kon optreden tegen de verkochte digitale kaarten. De beschikking in deze zaak bevestigt dat NFT's die zonder toestemming van de rechthebbende bestaande merkrechten voor digitale goederen reproduceren, als merkinbreuk of oneerlijke concurrentie kan worden gekwalificeerd wanneer de rechthebbende actief is geweest op dezelfde markt als de vermeende inbreukmaker.
In tegenstelling tot de Verenigde Staten is er in de Europese Unie nog geen uitspraak gedaan over de vraag of de houder van een merk voor uitsluitend fysieke producten een inbreukprocedure kan inleiden voor ongeoorloofd gebruik van deze rechten in virtuele omgevingen voor digitale producten, ongeacht of hij actief is op hetzelfde handelsgebied als de vermeende inbreukmaker.
Door de toenemende populariteit en de razendsnelle ontwikkeling van de Metaverse, ontstaat de noodzaak tot duidelijkheid. Het Europese merkenbureau (EUIPO) heeft inmiddels richtlijnen opgesteld voor de wijze waarop digitale producten beschermd kunnen worden. Het EUIPO lijkt hiermee aan te sturen op de noodzaak om ook digitale producten afzonderlijk te beschermen via een merkregistratie.
De ontwikkeling van regelgeving is interessant om te volgen, niet alleen voor merkeigenaren, maar ook voor degenen die NFT's creëren. Wij houden u op de hoogte van de ontwikkelingen in deze en andere zaken. Abonneer op onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte!
Wilt u meer weten over de bescherming van uw merken in de digitale wereld? Of heeft u hulp nodig bij het maken van een juridische strategie? Spreek met uw Novagraaf consultant of neem hieronder contact met ons op voor persoonlijk advies.
Dit artikel is geschreven door Koen de Winder, hij is associate IP Consultant op ons kantoor in Amsterdam.