Zoek de verschillen: het totaalindrukkencriterium in het auteursrecht

Een hardnekkig gerucht binnen het auteursrecht is de mythe van de zeven verschillen. Veelvuldig wordt aangenomen dat bij het bestaan van (minimaal) zeven verschillen tussen twee werken, geen inbreuk op het auteursrecht van het oudere werk wordt gemaakt. Om direct met de spreekwoordelijke deur in huis te vallen: de mythe van de zeven verschillen kan rechtstreeks naar het rijk der fabelen verwezen worden.

Auteursrecht

Wanneer bescherming wordt ingeroepen op grond van het auteursrecht is het van belang om naar de verschillen en overeenkomsten tussen de werken te kijken. In Nederland wordt op basis van het totaalindrukkencriterium bepaald of er sprake is van een inbreuk.

Diwar versus 4Udesigned

In 2018 heeft het gerechtshof Amsterdam zich uitgesproken over de beweerde auteursrechtinbreuk op het ontwerp van een stoel. 4Udesigned heeft een stoel op de markt gebracht welke qua ontwerp vergelijkbaar is met een ontwerp van Diwar. Het gerechtshof merkt op dat in de vormgeving van de kuip, de poten en de bevestiging van de poten bij het nieuwe model andere keuzes zijn gemaakt dan bij het reeds bestaande model. Het verschil in totaalindruk wordt met name bepaald door de verschillende poten.

De houten poten in het door 4Udesigned gemaakte model geven de stoel een sober, robuust en Scandinavisch uiterlijk, waar de metalen poten juist kenmerkend zijn voor de Italiaanse stijl uit de jaren ’50. Dat de armleuningen en zitgedeeltes nagenoeg gelijk zijn, doet niet af aan dit oordeel; de totaalindruk verschilt, dus is er volgens het gerechtshof geen auteursrechtinbreuk.

Marlies Dekkers versus Sapph

Een ander voorbeeld. In het verleden heeft Marlies Dekkers een rechtszaak aangespannen tegen lingeriemerk Sapph. Onderwerp van het geschil waren diverse ontwerpen van lingerieproducten. De rechtbank Utrecht heeft auteursrechtinbreuken op de ontwerpen zowel toegekend als afgewezen. Onder meer het ontwerp van een van de slips maakte geen inbreuk, terwijl er sprake was van slechts twee verschillen. Ook het ontwerp van één van de bh’s was met drie verschillen niet voldoende om een inbreuk aan te nemen.

Naar het oordeel van de rechtbank wordt de totaalindruk van de slip in kwestie bepaald door de wijze van openwerking van het materiaal aan de voorzijde. Nu de wijze van openwerking anders is uitgevoerd, is er sprake van een andere totaalindruk. De slip van Sapph wordt derhalve als een nieuw auteursrechtelijk werk gezien, die geen inbreuk op het ontwerp van Marlies Dekkers maakt.

O’Neill versus L-Fashion

In de zaak tussen O’Neill en L-Fashion werd wél auteursrechtinbreuk aangenomen. Het geschil betrof enerzijds de PW Freedom Coral Jacket van O’Neill en anderzijds de Jenny Jacket van L-Fashion. Uit de analyse van de rechtbank Den Haag blijkt dat er maar liefst negen verschillen tussen deze jassen konden worden aangewezen. Ondanks dat er meer dan zeven verschillen aangetoond konden worden, werd alsnog inbreuk op het auteursrecht van O’Neill aangenomen. Deze verschillen waren volgens de rechtbank te gering om een andere totaalindruk te wekken, met name gelet op de gedetailleerde overeenkomsten tussen beide jassen.

Het daadwerkelijke criterium

Op basis van deze voorbeelden is het duidelijk dat de mythe van de zeven verschillen niet opgaat. Voor de beoordeling van auteursrechtinbreuk dient te worden gekeken naar de totaalindruk die beide werken opleveren. Er moet worden beoordeeld of het beweerde inbreuk makende werk de auteursrechtelijk beschermde trekken van het oudere werk vertoont, in een dusdanige mate dat de totaalindrukken van beide werken overeenkomen. Een element van het werk dat technisch of functioneel bepaald is, komt niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking. Ditzelfde geldt voor elementen die dusdanig banaal of triviaal zijn dat er geen creatieve arbeid bij is komen kijken. Deze niet-beschermde elementen worden wel in de beoordeling van de totaalindruk meegenomen, maar spelen een beduidend kleinere rol dan de auteursrechtelijk beschermde elementen.

Er bestaat dus geen kwantitatief minimum of maximum aan verschillen om inbreuk op auteursrechten te kunnen afwenden. Hoewel de aanwezigheid van meer verschillen wel van invloed kan zijn op de totaalindruk van beide producten, kan ook een andere totaalindruk worden gewekt wanneer er sprake is van slechts één verschil. Voor de beoordeling van een beweerde auteursrechtinbreuk zal dus altijd gekeken moeten worden naar de omstandigheden van het geval.

Vragen?

Onze specialisten adviseren u graag over de vraag of sprake is van inbreuk op uw rechten. Neem gerust contact op met uw Novagraaf consultant of via onderstaande button.